Υπήρξαν στην αρχαιότητα γυναίκες Φιλόσοφοι;

Στο άρθρο αυτό παραθέτουμε ένα αρχαίο ελληνικό απόσπασμα που απαντάει στο ερώτημα του τίτλου μας.

Αρχαίο κείμενο: Διογένους Λαερτίου, Βίοι Φιλοσόφων, [1.40] “Τούτου ἐστὶ τὸ Γνῶθι σαυτόν, ὅπερ Ἀντισθένης ἐν ταῖς Διαδοχαῖς Φημονόης εἶναί φησιν, ἐξιδιοποιήσασθαι δὲ αὐτὸ Χίλωνα.”

Απόδοση: “Ο Αντισθένης στις ‘Διαδοχές’ του αναφέρει ότι το ‘Γνώθι σαυτόν’ ειπώθηκε πρώτα από την Φημονόη και το οικειοποιήθηκε ο Χίλων!”

Δηλαδή, σε μία τόσο μακρινή εποχή μια γυναίκα αναφέρεται να έχει διατυπώσει αυτή τη θεμελιακή για την Φιλοσοφία πρόταση! Πραγματικά εντυπωσιακό! Οι γυναίκες ποτέ δεν ήταν περισσότερες των ανδρών στο χώρο της Φιλοσοφίας ή της Επιστήμης (ή και της Τέχνης, της Ποιητικής κλπ) όμως, υπήρξαν κάποιες πολύ ξεχωριστές που φαίνεται πως υπερείχαν έναντι τεραστίων ανδρικών μορφών που όλοι γνωρίζουμε, λίγο-πολύ.

Αποδεικνύεται επίσης, εμμέσως πλήν σαφώς, ότι ήδη τα πανάρχαια εκείνα χρόνια οι γυναίκες ελάμβαναν μόρφωση όπως και οι άνδρες και, βεβαίως, δεν ήταν στο πνευματικό περιθώριο της κοινωνίας.

Το θέμα είναι ότι οι αρχαίοι Έλληνες (των καλών εποχών, διότι υπήρξαν και περίοδοι παρακμής, τοπικής ή γενικής) αναζητούσαν, σε γενικές γραμμές, το μέτρο και δεν μπέρδευαν τα πράγματα: η γυναίκα βασικό προορισμό έχει να διαιωνίσει το είδος και να διαπαιδαγωγήσει τα νέα μέλη, να κυβερνήσει τον Οίκο εσωτερικώς κλπ. Για να γίνει καλύτερα η όλη -φυσική, όχι τεχνητή- διαδικασία, λάμβανε Παιδεία, όπως και οι άρρενες. Δεν εγκατέλειπε όμως τον φυσικό της προορισμό, όπως παρά φύση συμβαίνει, δυστυχώς, στη σύγχρονη εποχή.

Ισίδωρος Άγγελος