Ο Ηράκλειτος ‘ρωτά’: Κοιμισμένος συνεργός της Εξουσίας ή Ελεύθερος Άνθρωπος;

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε και αναλύουμε δύο αποφθέγματα του αρχαίου Έλληνα Φιλοσόφου Ηρακλείτου.

Απόφθεγμα πρώτο: τοις εγρηγόροσιν ένα καί κοινόν κόσμον είναι, των δε κοιμωμένων έκαστον εις ίδιον αποστρέφεσθαι ( =γιά τούς ξυπνητούς ο κόσμος είναι ένας καί κοινός, ενώ ο καθένας από τούς κοιμισμένους καταφεύγει στόν δικόν του κόσμον)

NovoScriptorium: Παρατηρούμε ότι η πλειοψηφία των σύγχρονων ανθρώπων ενδιαφέρεται αποκλειστικώς για το σαρκίο της έχοντας ανάγει την αυτοϊκανοποίηση σε σκοπό ζωής. Όποιος πράττει κατ’ αυτό τον τρόπο ‘έχει καταφύγει στον δικό του κόσμο’ και νοιώθει πως τα πάντα περιστρέφονται γύρω του και για αυτόν. Όποιον όμως βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση ο Ηράκλειτος τον αποκαλεί ‘κοιμισμένο’. Την ίδια στιγμή, οι ‘εν εγρηγόρσιν’ άνθρωποι, οι οποίοι έχουν αντιληφθεί πως ο άνθρωπος δε μπορεί να ζει μόνος και μόνο για τον εαυτό του, διαρκώς μειώνονται.

Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε εγρήγορση αντιλαμβάνεται τον κόσμο αυτονοήτως με όμοιο τρόπο με οποιονδήποτε άλλον ευρισκόμενο σε εγρήγορση άνθρωπο. Δεν είναι δυνατό λοιπόν μεταξύ τέτοιων ανθρώπων να υπάρξει ουσιαστική διαφωνία. Η αύξηση του αριθμού τέτοιων ανθρώπων θα ήταν πολύ επικίνδυνη για την Εξουσία. Δίχως έκπληξη, παρατηρούμε ότι εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται από αυτήν ένα τεράστιο πρόγραμμα μαζικής υπνώσεως (Ηρακλειτικώς μιλώντας) στην Ανθρωπότητα ώστε να μην υπάρξει ποτέ μια μεγάλη κίνηση αμφισβήτησής της. Εθιστήκαμε και εθιζόμαστε στον Υλισμό, στον Ηδονισμό και στην Φιλαυτία σε ακραίο βαθμό. Έτσι ώστε να καταφεύγουμε όλο και περισσότερο ο καθένας ‘στον δικό του κόσμο’ και να μη μπορούμε να επικοινωνήσουμε πραγματικά με τους άλλους ανθρώπους, για δε κατανόηση του πραγματικού κόσμου και της λειτουργίας του ούτε λόγος να γίνεται. Καταλήξαμε λοιπόν ως Ανθρωπότητα να μη μπορούμε να συμφωνήσουμε σε πράγματα που κανονικώς και αντικειμενικώς έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα, ακόμη και στο απλό καθημερινό επίπεδο. Όταν σε αυτό το θεμελιακό επίπεδο δεν υπάρχει συμφωνία, είναι σαφές ότι δεν θα φτάσουμε ποτέ να συμφωνήσουμε αρκετά και αρκετοί ώστε να αμφισβητήσουμε μια ισχυρή Εξουσία.

Απόφθεγμα δεύτερο: τήν παιδείαν έτερον ήλιον είναι τοις πεπαιδευμένοις ( =η παιδεία είναι δεύτερος ήλιος γιά τούς πεπαιδευμένους)

NovoScriptorium: Από εδώ λαμβάνουμε την απάντηση στο ‘πώς’ θα παραχθούν ‘εν εγρηγόρσιν’ άνθρωποι: Παιδεία. Όχι όμως όπως την εννοεί και προσφέρει η Εξουσία μέσα από τα Εκπαιδευτικά της Συστήματα, αλλά όπως την εννοούσαν οι Φιλόσοφοι -στους οποίους ανήκε και ο Ηράκλειτος. Δηλαδή, να παράγει Ελεύθερους, Ένθεους, Έλλογους και Εύψυχους ανθρώπους.

Ισίδωρος Άγγελος