Η αγάπη και η στήριξη του άλλου, του διπλανού, του πλησίον, δεν είναι θέμα διαθέσεως, στιγμής ή νοοτροπίας, είναι ένα θέμα ταυτόσημο με την ιδιότητά μας ως ανθρώπων, πολλώ δε μάλλον με τη χριστιανική μας ιδιότητα. Δεν είναι θέμα της καλής μας διαθέσεως, είναι θέμα γνησιότητας της ύπαρξής μας.
Δεν υπάρχει περίπτωση, να μην υπάρχουν πειρασμοί στη ζωή μας. Ο Άγιος Αντώνιος είχε πει ότι αν ο Θεός πάρει τους πειρασμούς, δεν θα σωθεί κανένας. Ο Άγιος Ιάκωβος έλεγε ότι οι πειρασμοί μας δοκιμάζουν. Η δοκιμή φανερώνει την ελπίδα που έχουμε και γι’ αυτό αγωνιζόμαστε.
Η αποτυχία του κόσμου που ζούμε, η κρίση που περνάει ο κόσμος -διότι και η οικονομική κρίση είναι κατά βάθος κρίση πνευματική- δείχνει τη χρεωκοπία ενός κόσμου που στηρίχτηκε στην επιστήμη, στη δύναμή του, στα λεφτά του, και που αυτή τη στιγμή απειλείται από τα ίδια του τα έργα.
Τι είναι η φιλανθρωπία; Είναι καλή διάθεση; Είναι καλά συναισθήματα; Όχι. Είναι, κατά τους Πατέρες, «καύσις της καρδίας υπέρ όλης της κτίσεως» -αυτό είναι η φιλανθρωπία και αυτό είναι η αγάπη. Όχι να δείχνεις ενδιαφέρον, αλλά να καίγεται η καρδιά σου για το πρόβλημα του άλλου.
Στην Εκκλησία λοιπόν, δεν υπάρχει ιδιωτικός βίος, δεν υπάρχει «εγώ και ο Θεός», ο Χριστός δεν είναι ατομικός μας Σωτήρας, είναι (το λέει ο Ίδιος) «Σωτήρ του σώματος». Άρα για να σε σώσει, πρέπει να είσαι μέλος του σώματος, δηλαδή μέλος και του αδελφού σου. Στην Εκκλησία, βίος μας είναι κοινός, δεν πιστεύουμε ατομικά, πιστεύουμε και ζούμε ως Σώμα Χριστού και η κατ’ εξοχήν έκφραση της ζωής μας είναι η θεία Λειτουργία. Τι σημαίνει Λειτουργία; Σημαίνει «έργο του λαού», έργο όλων μας. Ποιο είναι το έργο μας; Να προσφέρουμε την ζωή μας στον Θεό και να πάρουμε τη Ζωή του Θεού. Να προσφέρουμε στον Θεό τη γεμάτη φθορά και θάνατο ζωή μας και να κοινωνήσουμε τη Ζωή του Θεού, που νίκησε τον θάνατο.
Ας αναλογιστούμε κάτι: αν μας ρωτούσε κανείς, «ταιριάζει να βγαίνει ο δίσκος στην Εκκλησία την Κυριακή;», όλοι οι ηθικιστές θα απαντούσαμε «όχι». Η θεολογία της Εκκλησίας μας όμως λέει «ναι». Γιατί; Διότι -και μην ξαφνιαστείτε- χωρίς αυτόν τον δίσκο δεν έχεις λειτουργηθεί! Τι σημαίνει αυτός ο δίσκος; Ας πάρουμε τα πράγματα ξανά από την αρχή.
Για να γίνει η θεία Λειτουργία, χρειάζεται το ψωμί και το κρασί, ο κάθε Χριστιανός λοιπόν -και όχι κάποιος για όλους μας- ένιωθε ό, τι πρέπει να προσφέρει τη δική του ζωή, γι’ αυτό και πήγαινε το ψωμί και το κρασί στον ναό. Βέβαια για τη θεία Λειτουργία χρειάζεται ένα μέρος απ’ αυτά, αλλά σ’ αυτό το μέρος συμποσούνταν το «όλον». Μπορεί να πήραμε τρία πρόσφορα, αλλά αν τα πρόσφορα είναι είκοσι τρία, τότε και οι είκοσι τρεις εκείνοι που τα πρόσφεραν, είναι εκείνοι που προσφέρουν τη ζωή τους. Διότι στη λειτουργία δεν είμαστε θεατές αλλά μέτοχοι. Τι συνέβαινε με ό, τι περίσσευε; Η Εκκλησία το μοίραζε στους πιο φτωχούς. Όταν άρχισε η Εκκλησία να αυξάνεται και ίσως οι δουλειές των ανθρώπων να μεγαλώνουν, δεν είχαν τον χρόνο να κάνουν το πρόσφορο και το κρασί. Στην τράπεζα των άρτων λοιπόν τι άφηναν; Το αντίτιμο του άρτου και του οίνου, γιατί θα ήθελαν με κάτι από τον εαυτό τους να μετέχουν στο έργο αυτό του λαού που αφορά όλους. Αυτό είναι ο δίσκος. Δε μπόρεσα να φέρω το πρόσφορο, δε μπόρεσα να φέρω το ανάμα… εγώ πώς θα συμμετέχω στη θεία Λειτουργία που γίνεται; Πώς μετέχω στο Τραπέζι του Θεού; Μ’ αυτόν τον τρόπο, με τον δίσκο. Και αυτό η Εκκλησία, την έκφραση της αγάπης και της μετοχής στη ζωή του Θεού, την πρόσφερε στους ανθρώπους.
Λέμε στη θεία Λειτουργία: «Υπέρ της των πάντων ενώσεως». Ωραία. Λειτουργηθήκαμε, είμαστε ενωμένοι στο Σώμα του Χριστού… και μετά, γυρίζουμε στο σπίτι μας, κι εγώ έχω να φάω, ενώ κάποιος άλλος δεν έχει. Έχω λειτουργηθεί εγώ, όταν ο άλλος μένει πεινασμένος; Πόσο ενώθηκα μ’ αυτόν; Τι σημαίνει «να ενωθώ»; Σημαίνει: το πρόβλημα του άλλου να γίνει δικό μου πρόβλημα. Έλεγε θαυμασιότατα ένας αρχαίος πατέρας: «Τι είναι αγάπη; Αγάπη είναι να παρακαλέσεις τον Θεό, να σου δώσει το λεπρό σώμα του αδελφού σου και να του δώσεις εσύ το υγιές δικό σου». Αυτό είναι αγάπη. «Μα να πεθάνω εγώ;», θα αναρωτιόταν κάποιος. Δεν υπάρχει θάνατος εκεί που υπάρχει η αγάπη. Η Εκκλησία είναι η χώρα των ζώντων, στην οποία ο θάνατος «ουκέτι κυριεύει». Και δεν υπάρχει για τους δούλους του Θεού θάνατος, αλλά μετάσταση από τα λυπηρότερα στα θυμηδέστερα και ευφρόσυνα.
Στην Εκκλησία δεν ιδιωτεύουμε, γι’ αυτό και δεν υπάρχει αυτό που ενίοτε λέμε «ιδιωτική θεία Λειτουργία». Η λέξη «ιδιωτική» και η λέξη «Λειτουργία» είναι λέξεις αντίθετες. Το ιδιωτικό είναι αντίθετο της Λειτουργίας και το λειτουργικό καταργεί την ιδιωτεία. Τι είναι τότε; Είναι μια ευκαιρία και μια επιθυμία κάποιου να «ανοίξει», να συνάγει την Εκκλησία. Αυτό κάνουμε όταν πάμε στην Εκκλησία. Δεν πάμε στην Εκκλησία να προσευχηθούμε, αυτό το κάνουμε και στο σπίτι μας. Πηγαίνουμε ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση του Πατέρα, που άπλωσε τα χέρια πάνω στον Σταυρό για να μας ενώσει, να μας κάνει οικογένεια, και καθόμαστε γύρω από το τραπέζι Του -αυτό είναι η Αγία Τράπεζα, το τραπέζι του Θεού.
Θα παρατηρούσε κανείς εύλογα ότι σήμερα έχουμε οικογένειες, όπου ο ένας γίνεται η κόλαση του άλλου… Αυτό όμως συμβαίνει επειδή απουσιάζει η χάρη του Θεού απ’ τη ζωή των ανθρώπων. Η κόλαση είναι δική μας επιλογή και όχι του Θεού.
Το να είμαι ταπεινός σημαίνει ότι στηρίζομαι στον Θεό. Αν στηρίζομαι στον Θεό είμαι ακαταμάχητος.
Είπα στους ενορίτες μου μια άλλη φορά: «Εγώ δεν θέλω ένα πιάτο κάθε μέρα, θέλω ένα πιάτο μια φορά τη βδομάδα. Μπορείτε να το ετοιμάσετε; Τέσσερα πιάτα το μήνα θέλω». Και βάλαμε μία τιμή του κάθε πιάτου: έξι ευρώ. Υπήρξαν ένας αριθμός ατόμων, οι οποίοι με συνέπεια μέχρι το τέλος, πρόσφεραν τα έξι ευρώ τους. Και υπήρχαν και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι πρόσφεραν πολλά περισσότερα. Κάποιος μάλιστα, μας πρόσφερε ένα εντυπωσιακό ποσό για εκείνη την εποχή: επτακόσια ευρώ κάθε μήνα! Μου φάνηκαν πολλά και του το είπα. Μου απάντησε: «Πάτερ, εγώ απ’ τον πατέρα μου έχω ευχή και κατάρα: ‘ το δέκατο απ’ τα εισοδήματά σου, δεν σου ανήκει κι αν το κρατήσεις θα’ σαι κλέφτης, το δέκατο απ’ τα εισοδήματά σου ανήκει σε κάθε άνθρωπο, που ο Θεός θα σου χρεώνει, όταν θα μαθαίνεις ότι έχει πρόβλημα’. Όχι απλώς δεν μ’ ενοχλείς, λοιπόν, αλλά πρέπει να σ’ ευχαριστήσω κιόλας, διότι μου δίνεις την ευκαιρία να φανώ χρήσιμος σε ανθρώπους, που εγώ δεν τους ξέρω!». Τι κάναμε; Δεν σώσαμε το πρόβλημα. Σώσαμε όμως πολλά.
Μπορούμε να τους κοροϊδέψουμε όλους, αλλά τον Θεό και τη συνείδησή μας ποτέ! Από τη στιγμή που θα μάθουμε για κάποιον άρρωστο, ο Θεός μας τον χρεώνει και μας λέει: «Κάτι πρέπει να κάνεις κι εσύ γι’ αυτόν»
Στην ακολουθία του γάμου, η Εκκλησία προσεύχεται δύο φορές με τα λόγια: «Κύριε, γέμισε το σπίτι των νεονύμφων, οίνου και ελαίου και πάσης αγαθοσύνης». Γιατί; Για να απολαμβάνουμε εμείς εγωιστικά τα αγαθά του Θεού; Όχι. Το λέει η συνέχεια της ευχής: «Ίνα μεταδίδωσι και τοις χρείαν έχουσι». Είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν είμαστε ιδιοκτήτες κανενός πράγματος, είμαστε διαχειριστές των δωρεών του Θεού.
Βλέπετε πόσοι και πόσοι άνθρωποι, αν ανοίξουν το στόμα τους, ωχετός θα εξέλθει -ύβρεις, αισχρολογίες, βλαστήμιες… Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι αυτά έχουν μέσα τους. Το λέει ο λόγος του Θεού: «Εκ γαρ του περισσεύματος της καρδίας το στόμα λαλεί» (Ματθ. 12, 34).
Είπα κάποτε σε μια ομιλία μου ότι αυτοί που βλαστημάνε τον Χριστό και την Παναγία, και δεν προλάβουν να μετανοήσουν και να ζητήσουν το έλεος του Θεού, κάποια μέρα θα ευχηθούν να μην είχαν ποτέ τους γεννηθεί σ’ αυτόν τον κόσμο! Στο τέλος με πλησίασε κάποιος και μου λέει: «Πάτερ, σκληρός δεν είστε;». «Εγώ είμαι σκληρός ή η πραγματικότητα είναι σκληρή;». «Μα, μερικές φορές, λέμε μερικά πράγματα από συνήθεια, όχι επειδή τα εννοούμε!». «Χριστιανέ μου», του απάντησα, «τι την ήθελες την δικαιολογία; Η δικαιολογία σου είναι χειρότερη και απ’ την πράξη! Έχεις καταλάβει τι μου είπες τώρα; Καταλαβαίνεις τι σημαίνει ‘από συνήθεια’; Σημαίνει ότι είσαι γεμάτος από τη βρωμιά κι όταν λίγο χάνεις τον έλεγχο, εκτοξεύονται αυτά που περισσεύουνε μέσα σου!». Αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα…
Αν θέλουμε κι εσείς κι εγώ να είμαστε ζωντανοί, αν θέλουμε να είμαστε αυτό που λέμε ότι είμαστε, δηλαδή «Χριστιανοί», αν θέλουμε να μετέχουμε στη ζωή του Θεού, δεν μπορούμε να μην μετέχουμε στη ζωή του αδελφού. Αυτό είναι η Εκκλησία. Ειδάλλως, και μέσα να μπαίνουμε, έξω είμαστε.
Η επιλογή είναι αν θέλω να ζω ή να είμαι πεθαμένος. Αν θέλω η αγάπη να είναι η ζωή μου. Όχι υπό όρους ούτε υπό όρια, διότι η αγάπη είναι η ζωή και η ζωή έχει αξία όταν βιώνεται σαν αγάπη. Οι εγωισμοί, ο φθόνος, οι ιδιοτροπίες που διώχνουν την αγάπη απ’ την καρδιά μας, είναι βαρύτατες αρρώστιες, που αν δεν τις θεραπεύσουμε έγκαιρα, θα μας οδηγήσουν στον θάνατο. Η ζωή μας βέβαια, δεν είναι στα χέρια μας, είναι στα χέρια του Θεού. Μέχρις ότου όμως ο Θεός αποφασίσει για τον καθένα μας, η ζωή του διπλανού μας είναι ευθύνη δική μου και δική σου…
Τροφή και αναπνοή της ψυχής είναι η προσευχή, ο Λόγος του Θεού και η θεία Κοινωνία. Η άδεια ψυχή δεν γεμίζει και στην άλλη άκρη του κόσμου να πας. Διότι θα είσαι σαν τον άφρονα πλούσιο, που δεν κατάλαβε ότι τίποτα από όσα είχε μαζέψει δεν χρειάζονταν για την ψυχή του.
(Πηγή: “Δεν έχουμε άλλο δρόμο από την Αγάπη!”, μακαριστού Παύλου Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης, 2019, Εκδόσεις ἐν πλῷ)
Novo Scriptorium 
Leave a Reply