Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε ευρήματα της Νεολιθικής εποχής στην περιοχή του νομού Ξάνθης.
“Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στα όρια του σημερινού Νομού Ξάνθης, φαίνεται πως η περιοχή κατοικείται από τους Νεολιθικούς χρόνους. Σήμερα στον Νομό υπάρχουν 70 αρχαιολογικοί χώροι που καλύπτουν μια χρονική περίοδο από τη νεολιθική έως τη μεταβυζαντινή εποχή.”
“Από τη νεολιθική περίοδο (4500-3000 π.Χ.) εντοπίστηκαν νεολιθικοί οικισμοί ή αντικείμενα στην πεδιάδα της Ξάνθης.”
(Πηγή: https://www.gtp.gr/LocPage.asp?ID=11219&lng=1)
Μέλισσα
“Αφορά τη θέση “πέτρες” η “βουνό” ή “τες τεπέ” ανατολικά και δίπλα στο χωριό Μέλισσα. Υπάρχει νεολιθικός οικισμός (5ης χιλιετίας π.Χ.)”
(Πηγή: http://www.topeiros.gr/portal/xrisima/istoria-politismos/122—–.html)
“Η επιφανειακή κεραμική και τα μικροευρήματα από τη θέση τεκμηριώνουν την παρουσία προϊστορικού οικισμού σε έκταση που δεν υπερβαίνει τα 10 στρέμματα. Βασικός λόγος επιλογής του βραχώδους αυτού υψώματος πρέπει να υπήρξε η προστασία από τις πλημμύρες και τις ελώδεις εκτάσεις της πεδιάδας. Η θέση φαίνεται ότι έχει ήδη κατοικηθεί προς το τέλος της 6ης χιλιετίας π.Χ., και η κατοίκηση διαρκεί τουλάχιστον μέχρι τις προχωρημένες φάσεις της πρώιμης εποχής του χαλκού. Η νεολιθική εποχή αναγνωρίζεται από τις γκρίζες και μαύρες τροπιδωτές πρόχους, τις εγχάρακτες τριποδικές τράπεζες, τους τετράωτους αμφορείς και τη χαρακτηριστική εγχάρακτη κεραμική με ευθύγραμμα και καμπυλόγραμμα θέματα που καλύπτουν μεγάλο τμήμα της επιφάνειας του αγγείου. Όστρακα με γραπτή διακόσμηση δεν περιλαμβάνονται στην επιφανειακή περισυλλογή, παρά το γεγονός ότι αφθονούν σε νεολιθικές θέσεις του νότιου τμήματος του νομού Ξάνθης όπως η Διομήδεια. Αντιθέτως, εκπροσωπείται η παράδοση των ανθρωπόμορφων αγγείων, αγαπητή σε οικισμούς της Θράκης, όπως η Μάκρη, η Λαφρούδα και η Διομήδεια.”
(Πηγή: Κ. Καλλιντζή – Στ. Παπαδόπουλος, «Μέλισσα Ξάνθης: Παλαιά και νέα αρχαιολογικά δεδομένα», ΑΕΜΘ 25, 2011 (Θεσσαλονίκη 2015) 543–550.)
Λαφρούδα
Aκριβής θέση: Νομός Ξάνθης
Oικιστικές μονάδες: Νεολιθικός οικισμός
ΠOΛITIKH IΣTOPIA – XPONOΛOΓIO: Νεολιθική εποχή
(Πηγή: http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?perioxhid=H0062)
Μάνδρα – Θέση Ανάβρα
Oικιστικές μονάδες: Νεολιθικός οικισμός
ΠOΛITIKH IΣTOPIA – XPONOΛOΓIO: Νεολιθική εποχή
Kεραμεική: Νεολιθική κεραμεική, ομοιότητες με την κεραμεική της Λαφρούδας
(Πηγή: http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?perioxhid=H0059)
Μάνδρα – Θέση Πετρόλοφος
Aκριβής θέση: Νομός Ξάνθης, κοντά στο χωριό Μάνδρα.
Oικιστικές μονάδες: Οικισμός σε ύψωμα
ΠOΛITIKH IΣTOPIA – XPONOΛOΓIO: Νεολιθική εποχή, εποχή του Χαλκού, Πρώιμη εποχή του Σιδήρου
Kεραμεική: Επιφανειακή κεραμεική από την κορυφή του υψώματος: όστρακα με αυλακωτή και εμπίεστη διακόσμηση
(Πηγή: http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?perioxhid=H0047)
Άβδηρα – Άγιος Αθανάσιος
Κεραμικά από τον οικισμό Νεολιθικής μέχρι Πρώιμης εποχής του Σιδήρου πάνω στο ύψωμα Άγιος Αθανάσιος.
(Πηγή: https://www.gtp.gr/LocInfo.asp?InfoId=9&Code=EGRRXAv&PrimeCode=EGRRXAv&Level=5&PrimeLevel=5&lng=1)
Διομήδεια
Aκριβής θέση: Νομός Ξάνθης, οικισμός τούμπα 400 μ. ΒΑ του χωριού Διομήδεια, στο ύψωμα Τεπές, πάνω από αποξηραμένη σήμερα λίμνη.
Oικιστικές μονάδες: Οικισμός-τούμπα
ΠOΛITIKH IΣTOPIA – XPONOΛOΓIO: Νεολιθική εποχή. Ύστερη νεολιθική εποχή της Θράκης (Karanovo III). Πρώιμη εποχή του Χαλκού. Ιστορικοί χρόνοι
Oρυκτός πλούτος: Πυριτόλιθος, μάρμαρο
Oικοτεχνία – Bιοτεχνία: Λιθοτεχνία: θραύσματα λίθινων πελέκεων, μαρμάρινη κεφαλή ροπάλου, λεπίδες πυριτόλιθου
Προϊστορικές λατρείες: Κάτω μέρος από πήλινο ειδώλιο
Kεραμεική: Νεολιθική κεραμεική με εγχάρακτη διακόσμηση. Συλλογή οστράκων από τους αγρούς 500 μ. από την κορυφή της τούμπας. Εγχάρακτα, όστρακα με στολίδωση, λαβές χαρακτηριστικές με κομβοειδής αποφύσεις, λαβές πλατιές, κάθετες ή αποφύσεις με οριζόντιο τμήμα, στρογγυλά κυρίως πόδια από αγγεία.
(Πηγή: https://www.gtp.gr/LocInfo.asp?InfoId=9&Code=EGRRXAv&PrimeCode=EGRRXAv&Level=5&PrimeLevel=5&lng=1)
“Τα προϊστορικά ευρήματα της Διομήδειας δεν έχουν μελετηθεί διεξοδικά, αλλά μνημονεύεται συχνά η πληθωρική τους εκπροσώπηση στο σύνολο του υλικού (…) Η αρχαιολογική έρευνα προσφέρει ενδείξεις ενός οικισμού μεγάλης έκτασης, εφόσον επιφανειακή κεραμική, άφθονη μάλιστα, έχει αναφερθεί σε ακτίνα 500 μ. από την κορυφή του λόφου (…) Η κεραμική της Διομήδειας είναι χειροποίητη, στην πλειονότητά της μονόχρωμη και ψημένη σε οξειδωτική ατμόσφαιρα. Η εξωτερική της επιφάνεια είναι σκοτεινόχρωμη στιλβωμένη, σε ορισμένες περιπτώσεις μελανοστεφής και σε λιγότερες ερυθροστεφής. Όσον αφορά στα σχήματα των αγγείων, κυριαρχούν οι αποθηκευτικοί αμφικωνικοί πίθοι μεγάλων διαστάσεων, με υψηλό λαιμό και εμπιέσεις στον ώμο, παρόμοιοι με αυτούς της Λαφρούδας. Εντυπωσιακή είναι, επίσης, η εκπροσώπηση των τροπιδωτών πρόχων με υψηλό λαιμό και κάθετη λαβή με κομβιόσχημη απόληξη, επίσης πολύ διαδεδομένων στη Θράκη. Άλλοι διαδεδομένοι τύποι είναι: η φιάλη με κάθετα ή τροπιδωτά τοιχώματα, η τετραποδική λεκάνη σε πολλά μεγέθη, οι εγχάρακτες τριποδικές τράπεζες, τα διάτρητα σκεύη και μικρός αριθμός μικρογραφικών σκευών (…) Ο εντοπισμός μικρού αριθμού οστράκων διακοσμημένων με λευκό σε μαύρο αποδεικνύει ότι η θέση είχε κατοικηθεί ήδη στα τέλη της μέσης νεολιθικής, στα μέσα της 6ης χιλιετίας (…) Όσον αφορά στα υπόλοιπα ευρήματα του οικισμού αξίζει να επισημάνουμε την παρουσία άνω των εκατό αξινών και αρκετών κρουστήρων, ενώ ο αριθμός λεπίδων, φολίδων και απολεπισμάτων από πυριτόλιθο είναι κατά πολύ μικρότερος. Η οστεοτεχνία εκπροσωπείται από μερικές βελόνες και μία σπάτουλα. Αρκετά είναι τα σφοντύλια, αν και περιορισμένης ποικιλίας ως προς το μέγεθος και την τυπολογία τους (…) Η κεραμική της θέσης έχει προφανείς τυπολογικές συγγένειες με το υλικό της Λαφρούδας και της Παραδημής (…) Η ζωή στον οικισμό της Διομήδειας ήταν συνεχής από τα μέσα της 6ης
ως το τέλος της 5ης χιλιετίας π.Χ.”
(Πηγή: Κ. Καλλιντζή – Στ. Παπαδόπουλος, «Ο αρχαιολογικός χώρος Διομήδειας Ν. Ξάνθης», ΑΕΜΘ 21, 2007 (Θεσσαλονίκη 2010) 443– 454)
Λεύκη – Θέση Κυπήρια
Oικιστικές μονάδες: Νεολιθικός οικισμός
ΠOΛITIKH IΣTOPIA – XPONOΛOΓIO: Νεολιθική εποχή
Oικοτεχνία – Bιοτεχνία: Νεολιθικός πέλεκυς, μουσείο Κομοτηνής
(Πηγή: https://www.gtp.gr/LocInfo.asp?InfoId=9&Code=EGRRXAv&PrimeCode=EGRRXAv&Level=5&PrimeLevel=5&lng=1)
“Σημάδια του χρόνου και των ανθρώπων που έζησαν εκεί …6.000 χρόνια π.Χ. έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Ξάνθης στην Τούμπα της Διομήδειας, σύμφωνα με δημοσίευμα της Μαριάννας Ξανθοπούλου για την εφημερίδα “Εμπρός” Ξάνθης.
Η προϊσταμένη της ΕΦΑ Ξάνθης Κωνσταντίνα Καλλιντζή ανάρτησε στην ιστοσελίδα «Αρχαιολόγοι και Αρχαιολάτρες Αβδήρων και Ξάνθης» φωτογραφικό υλικό από τα ευρήματα της ανασκαφής που έγινε πριν 2 χρόνια με το ακόλουθο συνοδευτικό σημείωμα: «Όταν ένας τόπος κατοικείται για χιλιετίες κλείνει μέσα του τα σημάδια του χρόνου που πέρασε και τα σημάδια των ανθρώπων που έζησαν εκεί. Πάρτε για παράδειγμα τον αρχαιολογικό χώρο της Τούμπας στη Διομήδεια: Νεολιθικοί πελέκεις, σκεύη της Εποχής του Χαλκού, αρχαϊκές κύλικες, κλασικοί σκύφοι (κρασοπότηρα), ελληνιστικά ανάγλυφα αγγεία, ρωμαϊκά νομίσματα, μεταβυζαντινά αγγεία δείχνουν την διαχρονική προτίμηση των ανθρώπων σε έναν τόπο που θα πρέπει να ήταν προικισμένος για να τους κρατά. Από την 6η χιλιετία προ Χριστού, μέχρι σήμερα».”
(Πηγή: https://www.xronos.gr/ereyna/nomos-xanthis-arhaiologika-eyrimata-sto-fos)
Επίσης στο Νομό Ξάνθης, στις θέσεις Φίλια, Ποταμιά, Χρύσα, Θέρμες, έχουν διαπιστωθεί ‘προϊστορικοί‘ οικισμοί δίχως όμως να παρέχονται από τους Αρχαιολόγους προς το κοινό περισσότερες πληροφορίες, αν δηλαδή αφορούν την Νεολιθική, Παλαιολιθική ή άλλη ‘προϊστορική’ περίοδο.
Έρευνα-Αποδελτίωση: Φιλάρετος Ομηρίδης
Novo Scriptorium 
Leave a Reply