Τι είναι η προσευχή; Η προσευχή δεν είναι κάποια λόγια που λέμε στον Χριστό, για να του ζητήσουμε να μας κάνει εκείνο ή το άλλο. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει ότι είναι προτιμότερο κανείς να προσεύχεται, παρά να αναπνέει! Εννοεί δηλαδή αυτό που και η Εκκλησία διδάσκει, ότι η προσευχή είναι η αναπνοή της ψυχής. Όλοι ξέρουμε ότι χωρίς οξυγόνο δεν ζούμε. Βλέπει κανείς το οξυγόνο; Το μυρίζει; Το πιάνει; Κι όμως, η απόδειξη ότι υπάρχει οξυγόνο είναι ότι εμείς ζούμε. Κατά τον ίδιο τρόπο και η προσευχή αποτελεί την απόδειξη της ύπαρξης της πνευματικής ζωής κάποιου. Αν η χάρη του Θεού είναι πραγματικά ζωντανή μέσα σε έναν άνθρωπο, τότε αυτός δεν μπορεί παρά να προσεύχεται αληθινά. Και όπου υπάρχει η χάρη του Θεού, δεν τολμά να πλησιάσει το δαιμόνιο και ο διάβολος. (Αντίθετα, όταν η ψυχή μας είναι στερημένη από τη θεία Χάρη, τότε ο τόπος είναι ελεύθερος για τα δαιμόνια).
Έτσι λοιπόν, η προσευχή είναι η αναπνοή της ψυχής μας, γι’ αυτό και προσευχόμαστε. Η προσευχή είναι ακριβώς όπως η αναπνοή, είναι το μέτρο της ζωής, αλλά και το μέτρο της αγάπης. Όποιος αγαπά τον Θεό, προσεύχεται αυθόρμητα. Ακόμα κι όταν τα παιδιά μας είναι μικρά και δεν καταλαβαίνουν, εμείς τους μιλάμε. Κι ενώ βλέπουμε ότι δεν καταλαβαίνουν, εμείς συνεχίζουμε αυθόρμητα να τους μιλάμε όμορφα, διότι αναγνωρίζουμε ότι καταλαβαίνουν την καρδιά μας και ειρηνεύουν. Μας χαμογελούν κι εμείς τα χαιρόμαστε. Είναι σχέσεις ζωής, σχέσεις αυθόρμητες, δεν είναι σχέσεις διανοητικές, σχέσεις του μυαλού.
Τέτοια σχέση ζωής και εμπειρίας είναι η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Ο άνθρωπος που αγαπάει τον Θεό, προσεύχεται στον Θεό αυθόρμητα και ευφραίνεται από τη Χάρη Του. Ο άνθρωπος συμμαζεύει τον νου του και στρέφεται προς τον Θεό, αλλά και νιώθει την ανάγκη σε κάθε στιγμή να Τον δοξάζει. Και μ’ αυτόν τον τρόπο αποκτά αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Κι όσο πιο πολύ ζει την παρουσία του Θεού, τόσο πιο πολύ νιώθει την ανάγκη να προσεύχεται. Όπως ακριβώς το παιδάκι που όταν αρχίζει να απαντάει στους γονείς και να γελάει και να χαίρεται και να τους αγκαλιάζει, εκείνοι τόσο πιο πολύ νιώθουν την ανάγκη να του μιλάνε. Αυτή τη σχέση ζωής με τον Θεό, εμείς σήμερα τη στερούμαστε και τη στερούμε κι από τα παιδιά μας, διότι τα παιδιά μας κάνουν και ζουν ό, τι βλέπουν και ζουν μέσα στο σπίτι μας.
Και γιατί η νηστεία είναι δρόμος; Διότι η νηστεία είναι άσκηση. Όπως ακριβώς η άσκηση του σώματος είναι απαραίτητη για την υγεία του σώματος, καταπώς λένε οι ειδικοί και οι γιατροί, έτσι και η νηστεία αποτελεί άσκηση για την υγεία της ψυχής. Και η νηστεία δεν είναι μόνο το να μην τρώμε κρέας ή κάποια άλλα φαγητά, αλλά είναι να κόβουμε το δικό μας θέλημα! Όταν κόβουμε το δικό μας θέλημα, έρχεται η παρουσία του Θεού μέσα στη ζωή μας. Όσο μέσα μας θα υπάρχει ο εγωισμός, δεν θα υπάρχει ο Θεός. Μας το είπε ο ίδιος: «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν» (Μαρκ. 8, 34), να απαρνηθεί τον εαυτό του. Κι αυτό σημαίνει να εμπιστευθεί την αγάπη του Θεού, να εμπιστευθεί το θέλημά Του. Είναι δυνατόν ο Θεός να θέλει κάτι κακό για μας; Κι έτσι πλέον, θα ζήσει ο Θεός μέσα στον άνθρωπο. Αυτό επιτυγχάνει η νηστεία των τροφών και των παθών.
Τα παιδιά μεγαλώνουν πολλές φορές με την ψυχή τους ατροφική ή και ολότελα πεθαμένη. Με ποια δύναμη να αντισταθούν; Με ποια δύναμη να πουν όχι στις παγίδες που μαίνονται ολόγυρά τους; Με ποια δύναμη να αντισταθεί η ψυχή τους στην ενέργεια του πονηρού πνεύματος; Και μετά, έρχονται οι συνέπειες… Βλέπουμε τα παιδιά μας να πέφτουν στα ναρκωτικά, να εγκαταλείπουν το σχολείο, να φτιάχνουν συμμορίες, να έχουν παραβατικές συμπεριφορές, να έχουν νεύρα, ένταση, θυμό κι όλα αυτά τα πράγματα… Σκεφτήκαμε ποτέ το γιατί; Τι συμβαίνει; Δεν υπάρχει απάντηση; Δεν υπάρχει ερμηνεία;
Αλλά και για μας: Σκεφτήκαμε ποτέ γιατί κι εμείς είμαστε πολλές φορές γεμάτοι ένταση; Γιατί μέσα στα σπίτια μας, αντί να βιώνουμε την αγάπη, την ομορφιά, την ειρήνη, βιώνουμε την ένταση; Σκεφτήκαμε ποτέ γιατί είμαστε ανήμποροι να αγαπήσουμε; Η απάντηση είναι απλή: διότι η αγάπη είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος – πώς είναι δυνατόν να έχουμε αγάπη, να έχουμε χαρά, δίχως τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας; Γι’ αυτό και πάντοτε, αρρωστημένοι καθώς είμαστε, δυσκολευόμαστε να πετύχουμε οτιδήποτε καλό. Δεν έχουμε αγάπη. Δεν ετοιμαστήκαμε ποτέ να υποδεχθούμε τον άλλον «εν αγάπη» και αντί να καταλάβουμε ότι εμείς φταίμε, θεωρούμε ότι πάντα φταίει ο άλλος. Μα όποιος πιστεύει ότι πάντα φταίει ο άλλος, είναι ο ίδιος άρρωστος. Είναι ο κατ’ εξοχήν άρρωστος, ο ταλαίπωρος άνθρωπος, που ταλαιπωρεί και τους άλλους.
Οποιοδήποτε κακό παράδειγμα και αν δει ένα παιδί στην κοινωνία ή στην τηλεόραση, αν το βίωμα που έχει μέσα στο σπίτι του είναι ισχυρό, πνευματικό, ουσιαστικό, δοσμένο με ελευθερία και βιωμένο με αγάπη, τότε δεν έχει κίνδυνο από τον έξω κόσμο. Παιδιά που έχουν από μικρά την εμπειρία του Θεού, μέσα στο σπίτι τους πρώτα κι έπειτα μέσα στην Εκκλησία, δεν τα φοβάμαι όταν θα μεγαλώσουν. Αλίμονο όμως, στα παιδιά εκείνα που δεν έχουν καμία εμπειρία του Θεού.
Τι κάνουμε όταν βαπτίζουμε ένα παιδί; Το λέει πανέμορφα μια ευχή: «Φύτευσον αυτόν φύτευμα αληθείας εν τη Αγία σου Καθολική και Αποστολική Εκκλησία». Το μπολιάζουμε στο Σώμα του Χριστού, για να ριζώσει στη Ζωή του Χριστού, και το τρέφουμε κατόπιν με τη Ζωή του Χριστού, με το Σώμα και το Αίμα Του. Κι έτσι ο βαπτισμένος ολοένα αυξάνεται. Εάν αυτή την αύξηση τη ζει ο άνθρωπος φυσιολογικά μέσα σ’ ένα σπίτι που κινείται με αυτούς τους άγιους ρυθμούς, τότε και το σπίτι ολόκληρο και τα παιδιά εντός του θα σταθούν στο τέλος όρθια.
Μα κι αν ακόμα αποτύχαμε κι αν ακόμα μεγαλώσαμε τα παιδιά μας λάθος, έχουμε και πάλι παράδειγμα στην ευαγγελική περικοπή: τον πατέρα που προσέρχεται γονατιστός στον Χριστό. Μόνο με τη μετάνοιά μας, με την ταπείνωση, με το γονάτισμά μας, με την αναζήτηση του ελέους του Θεού θα μπορέσουμε να διορθώσουμε τα λάθη μας και να βοηθήσουμε τα παιδιά μας. Ειδάλλως, ο δρόμος μας είναι δρόμος καταστροφής.
(Πηγή: “Δεν έχουμε άλλο δρόμο από την Αγάπη!”, μακαριστού Παύλου Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης, 2019, Εκδόσεις ἐν πλῷ)
Novo Scriptorium 
Leave a Reply